Powrót

marzec 2008

W numerze:

Przeglądy, poglądy
(Przegląd prasy)

Wiedzieć więcej
(Przedmioty o trudnym do ustalenia przeznaczeniu, pochodzeniu)

Wokół pałacyku Lanckorońskich w Brzeziu koło Wodzisławia
(Historia rezydencji Lanckorońskich w Brzeziu)
Michał Kazimierz Nowak

Kazimierz Dolny Teresy Roszkowskiej
(Kazimierz Dolny w malarstwie Teresy Roszkowskiej)
Waldemar Odorowski

Kuzmir Chaima Goldberga
(Kazimierz Dolny w malarstwie Chaima Goldberga)
Kazimierz Robak

Z kryminalnej kroniki: Młody lew pokona starego
(Przepowiednia Nostradamusa – tragiczna śmierć Henryka II Walezjusza)
Hanna Widacka

SPOTKANIA NA WSCHODZIE
Dzisna, Dryssa, Druja
(Zabytki trzech miejscowości leżących nad Dźwiną)
Jarosław Komorowski

ZABYTKI W KRAJOBRAZIE
Park Mniszchów w Dukli
(Dzieje dukielskiego ogrodu, zaprojektowanego przez Mniszchów)
Andrzej Osiński

Spotkanie z książką: Historia architektury sakralnej
(Omówienie książki Edwarda Normana „Dom boga. Historia architektury sakralnej”)

Akcja drewno: Drewniany skarb z Gosprzydowej
(Drewniany kościółek w osadzie na Pogórzu Wiśnickim)
Piotr Pasek

Akcja dwory: Dwór z widokiem na Gorce
(Dwór w Łopusznej)
Stanisław Grzelachowski

Zespół pałacowo-parkowy w Grocholinie
(Pałac i park w pałuckiej wsi niedaleko Kcyni)
Anna Szybowicz

TO TEŻ SĄ ZABYTKI
Wielka woda
(Zabytkowe tabliczki z oznaczeniami poziomu wód Wisły)
Wojciech Przybyszewski

Powodziowe wodowskazy
(Tablice upamiętniające powodzie we wsi Sowiny)
Andrzej Wilk

Z WIZYTĄ W MUZEUM
Leon Barszczewski – fotograf dawnej Samarkandy
(Twórczość fotografa Leona Barszczewskiego)
Igor Strojecki, Tomasz Urzykowski

Spotkanie z książką: W kręgu arcydzieł
(Omówienie wydanej przez „Arkady” książki „W kręgu arcydzieł. Zbiory sztuki w Polsce”)

Nowy nabytek Muzeum Karkonoskiego
(Kolekcja malarstwa karkonoskiego w muzeum w Jeleniej Górze)
Krzysztof Sawicki

ZABYTKI I MŁODZIEŻ
Nasze podróże po Kresach
(Młodzież z liceum w Łańcucie sprząta polski cmentarz w Zbarażu)
Alina Skrzypczak

Spotkanie z książką: Z wizytą u króla
(Omówienie książki edukacyjnej dla dzieci i młodzieży wydanej przez Muzeum w Wilanowie)

Polskie czasopisma poświęcone zabytkom

ROZMAITOŚCI
Zapomniana Krupnicza
(Historia wrocławskiej uliczki)
Małgorzata Drozdowska

Kazimierz Dolny Teresy Roszkowskiej

W Kazimierzu nad Wisłą malarka Teresa Roszkowska, podobnie jak wielu innych artystów, dostrzegła szczególną cechę tego miejsca: miasteczko to, dając poczucie własnego, przypisanego malarzom wycinka świata, wyzwalało potrzebę tworzenia. Był więc Kazimierz miejscem, gdzie kreatywność Teresy Roszkowskiej mogła pokazać się niemal w każdym wymiarze, przede wszystkim znalazła jednak ujście w malarstwie. To tu Roszkowska wypracowała własną, natychmiast rozpoznawalna formę, poczynając od wyboru techniki. Była to tempera, malowana na płótnie, naciągniętym na sklejkę. Wszyscy, którzy znali Teresę Roszkowską, nie mieli wątpliwości: była osobą niezwykłą. Znacznie trudniej niezwykłość tę nazwać, toteż próby jej identyfikacji kończyły się zazwyczaj na opisie dającym wyobrażenie o zewnętrzności, daleko niewystarczającym, gdy chodzi o zasadnicze składniki osobowości. Ekstrawagancja, chęć szokowania innych? – nie w Kazimierzu, tu była to twórczość taka sama jak malarstwo i jeżdżenie na nartach po piasku kazimierskiej plaży. Było to swoiste wcielenie idei Gesamtkunstwerk, ale bez towarzyszącego zazwyczaj temu pojęciu patosu.

Waldemar Odorowski

Kuzmir Chama Goldberga

Sztuka Chaima Goldberga jest łatwo rozpoznawalna, bowiem – przy całej różnorodności form i treści – indywidualność stylu identyfikuje ją równie wyraźnie jak podpis. W jego obrazach, zwłaszcza tych ze sztetla, co w jidisz znaczy tyle co „miasteczko”, jest jednak jeszcze jeden element powtarzający się z niezmienną regularnością, obsesyjnie bez mała: to wątek Kazimierza Dolnego, w którym Chaim Goldberg się urodził i dorastał, do którego zawsze wracał, gdy mieszkał w Polsce i który stał się jego mityczną Arkadią i „krajem lat dziecinnych”, gdy mieszkał i tworzył w Izraelu i Stanach Zjednoczonych. Nie ma obrazu, na którym Goldberg, odtwarzając sceny z życia i obyczajowości sztetla, nie zamieściłby kazimierskich motywów: ruin zamku, baszty, sylwetki fary, Góry Trzykrzyskiej, kamieniczek lub studni pod drewnianym daszkiem z rynku czy domu rodzinnego. Sztetl Goldberga, mimo że ma wymiar ponadczasowy i znaczenie symbolu, w podtekście jest projekcją sztetla kazimierskiego. Chaim Goldberg utrwalił to, co zapamiętał z dzieciństwa i młodych lat, kiedy sam mieszkał w sztetlu. Na jego płótnach są sceny z życia codziennego, uroczystości religijne i rodzinne, charakterystyczne postacie, wnętrza domów, portrety i impresje, wąskie uliczki i handlarze na rynku.

Kazimierz Robak

Nowy nabytek Muzeum Karkonoskiego

Zbiory Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze wzbogaciło 35 obrazów artystów tworzących w Kotlinie Jeleniogórskiej w pierwszej połowie XX w.; przekazanie kolekcji odbyło się 31 sierpnia 2007 r. Wcześniej obrazy były własnością Henryka Szymczaka, jeleniogórskiego historyka i kolekcjonera, który zmarł w 2003 r. Większość z zakupionych przez muzeum obrazów – to prace, których autorzy wykształcenie artystyczne zdobyli we wrocławskiej szkole Sztuk Pięknych pod kierunkiem prof. Carla Ernsta Morgensterna (1847-1928). W zakupionej kolekcji znajdują się m.in. prace Rudolfa Hacke (1881-1952), zwanego „malarzem Śląska”, Heinricha Tüpke (1876-1951), Paula Weimanna (1867-1945), Paula Austa (1866-1934), Alfreda Nickischa (1872-1948), Artura Wasnera (1887-1939), Franza von Jackowskiego (1885-1974), Wandy Bibrowicz (1878-1954). Kolekcja malarstwa karkonoskiego jest jednym z cenniejszych w ostatnich latach nabytków jeleniogórskiego muzeum. Placówka posiada ponad dwieście obrazów związanych tematycznie z Kotliną Jeleniogórską.

Krzysztof Sawicki

Najczęściej oglądane

listopad 2014

W listopadowym wydaniu „Arteonu” twórczość Gustave’a Courbeta w kontekście…

zobacz

październik 2014

W październikowym „Arteonie” sylwetkę Olgi Boznańskiej w przededniu monograficznej wystawy…

zobacz

Numer 2/14 [30] 2014

Okładka: Robert Kuśmirowski, "Wagon", 2009, Muzeum Hamburger Bahnhof w Berlinie, instalacja …

zobacz

kwiecień 2015

zobacz

październik-grudzień 2014 Nr 4 (100)

zobacz