Malarze rzeczywistości. Figuracja holenderska

Ostatnio coraz częściej mamy do czynienia z wystawami sztuki pochodzącej z kolekcji instytucjonalnych, pełniących jednocześnie rolę swego rodzaju mecenasa. Po dziełach z kolekcji Deutsche Banku i Pierwszej Słowackiej Grupy Inwestycyjnej pokazywanych w krakowskim MCK, przyszedł czas na Muzeum Narodowe w Krakowie, które w ramach Dni Holandii prezentuje kolekcję Banku ING i Drents Muzeum w Assen. 36 artystów holenderskich przedstawia 80 prac, z których najstarsze pochodzą z lat 70., a najnowsze z 2003 r. To współczesna figuracja holenderska, a hasłem, wedle którego dobierano dzieła byli „malarze rzeczywistości”.

Choć dawne malarstwo holenderskie uznawane jest za jedno z najwybitniejszych w historii sztuki świata, o współczesnym niewiele wiemy. Kojarzony przez większość Piet Mondrian, swego czasu kontrowersyjny i bulwersujący artysta, dziś należy już do klasyki. Na wystawie nie zobaczymy dzieł osadzonych w nurcie abstrakcji. Wszystkie oscylują wokół szeroko pojętej figuracji i realizmu. Spotyka się tu realizm magiczny z fotorealizmem, surrealizm z nowym realizmem czy realizmem fantastycznym, a nad wszystkim góruje kontemplacyjny, melancholijny nastrój. Niektórzy artyści odwołują się do klasycznego realizmu, inni przy pomocy rzeczywistych elementów powołują do życia nierealny świat, budują własną wewnętrzną rzeczywistość. Tradycja przekłada się tu na współcześnie powstające dzieła. 
Zobaczymy martwe natury, pejzaże, portrety – czyli tematy, które w sztuce holenderskiej obecne były od niepamiętnych czasów. Odzwierciedlające każdy szczegół faktury materiałów XVIII-wieczne martwe natury i psychologiczne portrety są już legendą. Nawiązują do niej współcześni artyści, przedstawiając tę samą rzeczywistość w nieco innym wydaniu. Są pełne melancholii i tajemniczości pejzaże, różnorodne przedstawienia człowieka, poczynając od intymnych portretów poprzez metaforyczne wyobrażenia życia ludzkiego, na aktach skończywszy. Martwe natury uchwycone są czasem w takiej perspektywie, że czujemy się jak jeden z jej elementów. Niekiedy pstrokato kolorowe, czasem w przytłumionej gamie barwnej, obrazy z kolekcji ING i Drents Muzeum w Assen mogą być interesującą propozycją dla zainteresowanych malarstwem współczesnym, jak i dawnym.