Portret Ireny Wiedyskiewicz-Polniakowej, 6-18 III 1926

Wystawiany: Monograficzna wystawa Stanisława Ignacego Witkiewicza w Muzeum Narodowym w Warszawie na przełomie 1989 i 1990 r. Reprodukowany: Stanisław Ignacy Witkiewicz 1885-1939.
Katalog dzieł malarskich, oprac. Irena Jakimowicz przy współpracy Anny Żakiewicz, Warszawa 1990, poz. I 620, il. 250
Zgodnie z ekspertyzą Anny Żakiewicz "Portret przedstawia młodą kobietę w fantastycznym stroju na tle pejzażu (?) Strój ten został zaprojektowany przez samego Witkacego na bal w Zakopanem. Umieszczony pod tym wykazem symbol "T.A" oznacza zakwalifikowanie typu portretu do kategorii A, który - według sformułowanego w 1925 roku Regulaminu stworzonej przez artystę jednoosobowej Firmy Portretowej "S.I. Witkiewicz" - był "rodzajem stosunkowo najbardziej ?wylizanym?. Odpowiednim raczej dla twarzy kobiecych niż męskich. Wykonanie ?gładkie?, z pewnym zatraceniem charakteru na korzyść upiększenia, względnie zaakcentowania ?ładności?". Portrety wykonywane przez Witkacego w tej konwencji odznaczały się werystycznym wykonaniem i fotograficznym podobieństwem. Tłem był często pejzaż, na ogół fantastyczny - egzotyczne rośliny, woda i góry.
Portret Ireny Wiedyskiewicz-Polniakowej, zakopiańskiej urzędniczki doskonale te wszystkie warunki spełnia. Ponadto zestawienie modelki w stroju wschodniej hurysy z tropikalną roślinnością i gładką taflą wody, w której odbija się światło księżyca wiszącego nisko nad łańcuchem górskim tworzy całość niezwykłą, bliską w klimacie ówczesnym filmom (Szejk z 1921 r. z Rudolfem Valentino).
Tego typu portretów - większego niż zazwyczaj formatu i niemal całościowego ujęcia postaci modela na pejzażowym tle - Witkacy wykonał zaledwie kilka. Do najbardziej efektownych należą: Portret żony, Jadwigi Witkiewiczowej z 1925 (w zbiorach Książnicy Szczecińskiej), Portrety Marii i Włodzimierza Nawrockich z 1925 i 1926 r. (w Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku) oraz Portret Maryli Grossmanowej z autoportretem artysty z 1927 r. (w Muzeum Narodowym w Warszawie). Wszystkie należą do stosunkowo rzadkiego, wymagającego od artysty i najdroższego typu A. Według Cennika Firmy kosztowały one co najmniej 350 zł, a więc równowartość ówczesnego ponadprzeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Należą więc do dzieł unikatowych.