Portret Bogumiły Trzaskowskiej, 1938 r.

POCHODZENIE:
- zbiory Bogumiły Trzaskowskiej, Zakopane, 1938-2006
- zbiory spadkobierców sportretowanej, Kraków


LITERATURA:
- postać Bogumiły Trzaskowskiej-Kurkowej oraz jej portrety autorstwa Witkacego opisane w: Joanna Siedlecka, Mahatma Witkac, Warszawa 1992, podrozdział Dama Pikowa, s. 273-276 (wyd. 2, Warszawa 1998, s. 190-192 oraz wyd. 3, Warszawa 2014, s. 228-230)

Przechowywany w rodzinie od momentu powstania, nigdy nie pokazywany na publicznej wystawie – „Portret Bogumiły Trzaskowskiej” z 1938 roku to niecodzienne odkrycie dla historii sztuki oraz wybitny przykład sztuki portretowej Stanisława Ignacego Witkiewicza. Kryje w sobie tajemnicze piękno modelki, jak również jej nietuzinkową biografię.

Bogumiła Trzaskowska, urodzona w 1911 roku w Warszawie, należała do pokolenia, które swoją młodość przeżywało w odrodzonej II Rzeczpospolitej. Choć interesowała się sztukami plastycznymi i zdawała na warszawską Akademię Sztuk Pięknych, to ostatecznie wybrała karierę lekarską. Uczyła się stomatologii w Akademii Stomatologicznej, której patronował Wydział Lekarski Uniwersytetu Warszawskiego.

Do Zakopanego przyjechała w styczniu 1938 roku, aby pozostać tam do końca życia. Wówczas miała zastępować doktor Mieczysławę Skąpską, jedną z trzech dentystek w mieście, która wyjeżdżała zagranicę. Skąpska posiadała gabinet przy Krupówkach, blisko skrzyżowania z ulicą Piłsudskiego, gdzie pracowała także młoda Trzaskowska. Tam też poznała Witkacego, który był stałym bywalcem tej praktyki stomatologicznej. Artysta, zafascynowany postacią nieznajomej z Warszawy, został jej pacjentem (miał powiedzieć, że „i tak patrzy ciągle na nową smarkulę”), a wkrótce obydwoje poznali się lepiej na gruncie towarzyskim.

Trzaskowska była gościem Ottona Fedorowicza, dyrektora gospodarczego sanatorium Czerwonego Krzyża położonego przy Chramcówkach w Zakopanem, brata meteorologa Józefa Fedorowicza zwanego Pimkiem. Na przyjęciu, które opisuje Joanna Siedlecka w książce „Mahatma Witkac”, bazując na wspomnieniach Trzaskowskiej, Witkacy kazał usadzić się obok stomatolożki, tłumacząc, że „i tak będzie się jej przyglądał”. Tego wieczoru powstał pierwszy portret Trzaskowskiej. „Dali mu szybko kawałek węgla, którym naszkicował ją – czarną, złą, wściekłą. I tak pewnie wyglądała – namawiał ją na seans w 'Witkiewiczówce', ale bała się – uważała go trochę za wariata”.

Mimo początkowej niechęci kobiety, „Wariat z Krupówek” wykonał jeszcze sześć portretów Trzaskowskiej. Zapraszał ją do „Witkiewiczówki”, willi położonej na Antałówce, gdzie w latach 30. XX wieku mieszkał i tworzył Witkacy. „Poszła (…) z duszą na ramieniu i przez moment żałowała – zaraz wyszedł, zostawił samą wśród portretów o niesamowitych twarzach, szalonych, dzikich oczach”. Po powrocie namalował niczym w transie cztery portrety: jako grzeczną i niegrzeczną dziewczynkę, całą na niebiesko i jeden z dużymi zielonymi oczami. Podczas kolejnego seansu powstały dwa wizerunki Trzaskowskiej. Nie jest pewne, kiedy dokładnie autor stworzył prezentowany portret. Być może należy go wiązać z drugą wizytą w „Witkiewiczówce” 20 sierpnia 1938 roku.

Trzaskowska prowadziła praktykę stomatologiczną w Zakopanem do lat 70. XX stulecia. Zmarła tamże w 2006 roku. Krótko przed wybuchem wojny, w lecie 1939 roku, wyszła za mąż za inżyniera Kazimierza Kępę z Warszawy, miłośnika taternictwa. W rodzinie Trzaskowskiej przechowywane jest wspomnienie o mężu ratującym Bogumiłę, która prawie spadłaby podczas wspinaczki na północnej ścianie Giewontu. Kępa został aresztowany podczas dużej łapanki w Zakopanem we wrześniu 1939 roku i zastrzelony przez nazistów w Kuźnicach. W 1942 roku Trzaskowska poznała w sanatorium na Gładkim malarza Tatr, Tadeusza Kurka, i wkrótce wyszła za niego za mąż. Nawet w późnych latach ulegała swojej pasji z młodości i malowała niewielkie pejzaże i inne kompozycje.

Pięć portretów wykonanych przez Witkacego wywiozła przed wybuchem wojny do domu rodziców przy ulicy Czerniakowskiej w Warszawie. Prace te nie zachowały się i zostały zniszczone w powstaniu warszawskim. Dwa portrety Trzaskowska zachowała w Zakopanem. Szczęśliwie przetrwały w doskonałym stanie przez kolejne dziesięciolecia w jej mieszkaniu przy Krupówkach. Historię relacji Bogumiły Trzaskowskiej opisała w 1992 roku Joanna Siedlecka, poświęcając modelce podrozdział książki „Mahatma Witkac”, zatytułowany „Dama Pikowa”. Po śmierci Trzaskowskiej dwa zachowane portrety pozostawały w posiadaniu rodziny sportretowanej.

Jego ojcem był znany krytyk, malarz i pisarz, twórca tzw. "stylu zakopiańskiego" w architekturze Stanisław Witkiewicz. W latach 1905-10 studiował niesystematycznie w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych u Józefa Mehoffera oraz u Władysława Ślewińskiego w Poroninie. Podróżował do Włoch, Francji i Niemiec. W roku 1914 uczestniczył w etnograficznej ekspedycji Bronisława Malinowskiego do Australii, skąd na wiadomość o wybuchu I wojny światowej wrócił do Europy. Wczesna twórczość malarska pozostawała pod znakiem Młodej Polski i wpływem P. Gauguina i Wł. Ślewińskiego. Później doszedł do swoistego ekspresjonizmu. Z czasem w wyniku teoretycznych przemyśleń na temat formy zrezygnował z twórczości malarskiej. Założył jednoosobową "Firmę Portretową" i ograniczył się do zarobkowego wykonywania pastelowych portretów, tworzonych niejednokrotnie pod wypływem używek pozwalających na eksperymentowanie z formą. Stanisław Ignacy Witkiewicz napisał 4 powieści, ponad 40 dramatów, liczne artykuły i eseje dotyczące malarstwa, literatury, teatru i filozofii. W okresie dwudziestolecia międzywojennego mieszkał głównie w Zakopanem. Po wybuchu II wojny światowej uciekł przed Niemcami na kresy wschodnie, gdzie we wsi Jeziory na Polesiu 18 września 1939 roku popełnił samobójstwo.

PODATKI I OPŁATY:
- Do kwoty wylicytowanej doliczana jest opłata aukcyjna. Stanowi ona część końcowej ceny obiektu i wynosi 18%.