Pejzaż zimowy, 1921 r.

W latach 1920-22 Rafał Malczewski opracował kilka niezwykłych pejzaży ukazujących Zakopane. Motywy, które artysta wziął za ich przedmiot, to ulica Kasprusie, gdzie wybudowane w poprzednim dziesięcioleciu wille i tradycyjne podhalańskie chaty sąsiadowały ze sobą. Rzadko pojawiają się widoki gór, stoków i pastwisk, które zdominują krajobrazy artysty w kolejnych latach. Pracując nad swoimi kompozycjami, Malczewski rozstawiał sztalugi przy oknie swojego mieszkania, innym razem wychodził w plener. Prezentowany "Pejzaż zimowy" jest zapewne pokłosiem jednej z malarskich wycieczek. Na tle pozostałych prac niewielkiego cyklu (znajdują się one w Muzeum Tatrzańskim w Zakopanem, Muzeum Narodowym w Krakowie, Muzeum Okręgowym w Lesznie i zbiorach prywatnych) prezentowana kompozycja cechuje się najsubtelniejszą i najbardziej wyważoną kolorystyką. Większość "Kasprusiowych" widoków została zdominowana przez brunatno-ugrową kolorystykę pory roztopów. "Pejzaż zimowy" emanuje z kolei czystą bielą i intensywnym błękitem, zapowiadając niejako narciarskie kompozycje, którymi artysta zachwycił krytykę pod koniec lat 20. Interesujący jest również realistyczny aspekt prezentowanego obrazu. W podobnym jak Malczewski czasie widoki Zakopanego tworzył krakowski formista - Tymon Niesiołowski. Prace obu malarzy, pozostających zresztą w zażyłych kontaktach towarzyskich, wykazują formalne pokrewieństwa. Być może Malczewski znał również podhalańskie widoki Władysława Ślewińskiego, który przed pierwszą wojną światową mieszkał w Poroninie. Jakakolwiek jednak byłaby sieć artystycznych afiliacji, "Pejzaż zimowy" pozostaje kompozycją indywidualną i na wskroś unikatową, przede wszystkim ze względu na niemal lśniącą, subtelnie kontrastującą kolorystykę.

Warsztatu malarskiego uczył go ojciec - Jacek. Studiował filozofię, architekturę i agronomię w Wiedniu w latach I wojny światowej. Od 1917-39 mieszkał w Zakopanem (wspomnienia z tego okresu opisał w książce "Pępek świata"). Był członkiem Towarzystwa Sztuka Podhalańska, a od 1929 Stowarzyszenia "Rytm". Stworzył własny styl odrealnionych, rozległych pejzaży. Malował najchętniej techniką akwareli, która pozwala na szybkie notowanie pomysłów malarskich. Losy wojenne rzuciły go do Ameryki, a w 1942 mieszkał na stałe w Montrealu. Odbył wiele podróży po kontynencie amerykańskim. Malował pejzaże, zwłaszcza ulubione motywy górskie.